Özgün Elsanatları

Kemaliye'de, atalarımızdan gelen ve herbiri tek tek ele alınarak incelenmeye değer olan el sanatları, emekleri geleceğe taşımayı sürdürmektedir. Bunlardan kısaca söz edecek olursak ;


- HALICILIK


Geleneksel motif ve renklere bağlı kalınarak, el uğraşında önemli bir dal olan halıcılık, çeyrek yüzyıl öncesine kadar ilçe ekonomisine büyük katkı sağlamıştır. Tarihsel bilgilere göre 1887 yılında iran'dan gelip, Eğin'e yerleşen göçmenlerin başlattığı, yerli halkın benimseyip geleneksel bir sanat olarak sürdürdüğü "Eğin halıcılığı" uzun yıllar Türkiye'de önemli bir yere sahip olmuştur.
Eğin halısını diğer halılardan ayıran en önemli özellik atkı ipliğinin mavi boyalı oluşudur. Bunun dışında kenar püskülleri aynen saç örgüsü gibidir. Diğer yerlerde dokunan halılar, dokunduktan sonra kesim ve traşlama yapılarak yıkandığı halde, Eğin halısına tezgahtan çıktıktan sonra herhangi bir işlem yapılmaz.
Eğin halısında, bir santimetre karede 36 ilmek (düğüm) vardır. Halının kalınlığı genelde 8 mm'dir. Dokumada 2.5 numara yün ipliği, atkısında ve çözgüsünde 20 numara pamuk ipliği kullanılır. Çözgüsü ve atkısı 15 kattır.
2002 yılında başlayarak, Kemaliye Kaymakamlığı tarafından Eğin halıcılığının tekrar canlandırılması için ilçe merkezi ve köylerde çalışmalar başlatılmıştır.


-KAPI TOKMAKLARI


Dış kapı kanatları üzerindeki döğme demir kapı tokmakları, işlevsel elemanlarının yanı sıra, zengin motif çeşitleri ile de dikkat çeker. Erkeklerin ve kadınların ayrı ayrı kullanımına ayrılmış, kalın ve ince sesler çıkaran tokmaklar, gelenekler doğrultusunda bezenmiş "Ayna" ların üzerinde yer alır. Kapı tokmaklarında iki tür ses verme elemanı vardır: Birincisi yabancı erkek misafirler için olanıdır ki, bu üstte bulunan kalın sesli kapı tokmağıdır, ikincisini ev halkı ve kadın misafirler kullanır. Bu tokmak altta bulunur ve ince ses verir. Böylece ev halkı hazırlıksız yakalanmamış olur; kapı tokmağının çıkardığı sese göre misafir karşılanır.
Günümüzde Kemaliye'de bir demirci ustası tarafından üretilen kapı tokmakları, süs eşyası ve hediyelik eşya olarak da kullanılır.>


 GAZENNE


Gazenne dokumacılığının kökeni, bu yörede çok eski dönemlere dayanır. Yapılan araştırmalardan, 1960'lı yıllara kadar Eğin'de, her iki evden birinde gazenne dokunduğu, halkın yüzde doksanına yakınının dokuma yaparak geçimini sağladığı anlaşılmıştır. Çevre il ve ilçelere satılan gazenneler, erkeklerde pijama, gömlek, kadınlarda entari, şalvar ve ayrıca sofra bezi olarak kullanılır. Gazenne'nin ham maddesi pamuk ipliğidir. Kemaliyeliler bu ipleri işleyip, çeşitli renklerde boyayarak kuyu çekme tezgahlarında dokumuşlar. Bugün en ünlü ve sağlam kumaşlardan kalite olarak farklı olmayan gazenne, Kemaliye'de kültürel bir değer olarak korunur.


 YEMENİ


Yemeniciliğin kökeni, Eğin'in en eski tarihlerine dek uzanır. Günümüzde "Eğin yemenisi" adı verilen ayakkabılar ve simli ayakkabılar, değerli sanat eserleri olarak evlerin en nadide yerlerinde sergilenir. Düğün, kına gecesi gibi eğlencelerde özenle giyilir. Eğin yemenisinin özelliği, tek tip olmasıdır. Kalıplarda sağ ve sol diye ayrım yapılmaz. Kadın yemeni kalıpları, zenneler 35-36, zerderger 37 ve uluorta 38 numara olarak üretilir. Erkek yemeni kalıpları, kaba rüzgar 44, rüzgar 42, ve orta 40 numara şeklinde isimlendirilir.


 AHŞAP İŞÇİLİĞİ


Kemaliye'de ahşap işçiliği ustalar tarafından yıllarca, yaşanılan mekanlarda uygulanmıştır. Evlerin ve dükkanların dış ve iç kısımlarında (özellikle tavan işlemeciliği, pencere, kepenk, yüklük, çiçeklik, lambalık gibi örneklerinde görüldüğü gibi) ahşap oymacılığın yanı sıra, günlük hayatta kullanılan eşyaların (masa, sandalye, dolap, ceviz ağacı, oda çiçekleri, sofra tahtası ve raf gibi) her birinde, nadide bir ahşap işçilik görülür.

 DİĞER ELSANATLARI

Demircilik sanatı içinde düşünülmesi gereken nalbantçılık, keçe üretimi denilen hallaçlık, ağaç oymacılığı gibi sanatlar günümüzde varlığını sürdürür ve Kemaliyeli için büyük önem taşır. "Dabakçılık" adı verilen deri işleme sanatı, ilçe ekonomisine şu an bir katkı sağlamasa da, bu güzel geleneksel el sanatının yaşatılması amacıyla, ferdi olarak sürdürülür.


Kaynak http://www.kemaliye.gov.tr