Mengüçlü Beyliği'nin kurucusu Malazgirt Savaşı'na katılan komutanlardan Mengücek Gazi'dir. Mengücekliler Beyliği'nin 1080 yılında kurulduğu kabul edilmektedir. Ibn Bibî Mengücek Gazi'yi Anadolu Selçuklu Devleti'nin kurucusu Kutalmışoğlu Süleyman Şah'ın beyleri arasında sayar. Mengücek Gazi Oğuzlar'ın Kayı, Bayat, Karaevli veya Alkaevli boylarından birine mensuptur.
Mengücek Gazi, Anadolu'nun Türklerce fethi sırasında Erzincan, Kemah, Divriği ve Karahisar'ı zaptetmişti. Mengücek Gazi'nin 1118 yılında bir çatışmada vefat etmesiyle yılında Mengücek Gazi'nin oğlu İshak Bey iktidara geldi. İshak Bey beyliğini korumak için Selçuklularla, Artuklular ve Danişmendliler beylikleriyle mücadele etti. Fakat Artuklu Belek tarafından mağlup edildi.
İshak Bey 1142'de ölünce beylik ikiye ayrıldı. Oğullarından Davud, Kemah ve Erzincan'da, Süleyman ise Divriği'de kendi beyliklerini ilan ettiler.Bunun ardından Erzincan kolu ve Divriği kolu olmak üzere ikiye bölündüler. Erzincan kolundaki hakimiyete 1228 yılında Erzincan'ı alan I. Alaeddin Keykubat son verdi. Divriği kolu ise 1252 yılında yitip gitti.
Mengücük Gazi ve çocuklarına ait türbelerin Kemahta bulunmasi, Mengücükler'in ilk başkentinin burası olduğunu gösteren bir delildir.
Mengücekli kültürü
Mengüceklüler'in başkenti Kemah idi. Ancak Davudşah, 1142'de Erzincan'ı başkent yapınca, Kemah önemini kaybetmeye başladı. Buna karşılık Erzincan ticaret, tarım ve sanayi açısından büyük gelişme göstermiştir.Hükümdarların bilim, kültür ve medeniyeti himaye etmeleri sayesinde önemli bilim, edebiyat ve sanat adamları yetişmiştir.
Mengücekli sanatı
Mengücekliler sanatta da ilerlemiştirler. Divriği'de bulunan bazı eserleri zamanımıza kadar ulaşabilmiştir. 1180'de Şâhin-şâh Süleymân tarafından yaptırılan Divriği'deki Kale Câmii bu eserlerden birisidir. Yine Divriğideki bir başka Ulu Câmii de Mengüceklerden Ahmed Şâh tarafından 1228-89 yılında inşâ ettirilmiştir. Bu câmiin kapıları sanat tarihi bakımından oldukça değerli kabul edilir. Ulu Câmii'n minberini ve hisarın kapılarından birini de Ahmed-şâh yaptırmıştır. Behrâm Şâh'ın kızı Turan Melek tarafından Ulu Camii'ye bitişik olarak yaptırılan Dârüşşifâ da önemli Mengücekli eserlerindendir.
Mengücüklüler'in Kemah ve Divriği'de olduğu gibi Erzincan'da da pek çok abide yaptırdığı gerçektir. Ancak depremler sebebiyle bunlar zamanımıza kadar ayakta kalmamıştır. Erzincan, tarih boyunca olduğu gibi Mengücüklüler ve Selçuklular döneminde de sık sık meydana gelen depremler sebebiyle harabeye dönmüştür.
Edebiyat ve tasavvuf alanında meşhur bir sima olan Siraceddin Ahmed, aynı zamanda iyi bir musikîşinastı. Eyyubi hükümdari Melik Eşref, şöhretini duyunca onu Şam'a davet edip dinlemiştir.
Kaynak: http://ansiklopedika.org
1 yorum:
Paylaşımlarınız için teşekkür ederiz Fujitsu servis olarak başarılar dileriz.
Yorum Gönder